تگزاپون یک ماده نسبتاً ارزان قیمت است که در تولید اغلب مواد شوینده مورد استفاده فرار می گیرد. این ماده به شکل خمیر سفید نیمه شفاف و ویسکوز با بوی ملایم است و جزو مواد فعال سطحی آنیونی میباشد که به عنوان شوینده متداول در اکثر محصولات بهداشتی سر و بدن مورد استفاده قرار میگیرد و تسریع انحلال و کف کنندگی دارد. سدیم لوریل اتر سولفات sodium lauryl ether sulfate (به اختصار SLS) یا سدیم لوریل سولفات sodium lauryl sulfate (به اختصار SLS) ، آمونیم لوریل سولفات  ammonium lauryl sulfate ( به اختصار ALS) موادی از این خانواده هستند که کاربردهای مشابهی دارند که مانند صابون عمل کرده و به عنوان امولسیفایر و کف کننده در اغلب محصولات شوینده، آرایشی و بهداشتی به کار برده می شوند.

فرمول شیمیایی سدیم لوریل اتر سولفات CH3(CH2)11(OCH2CH2)nOSO3Na می باشد در اغلب ترکیبات n برابر 3 می باشد که نشان دهنده تعداد گروههای اتوکسیل می باشد. البته باید متذکر شوم که در تگزاپون های تولید شده توسط شرکت های برتر ایرانی عدد n اغلب برابر 2 می باشد.  گاهی عدد n در نام محصول ذکر می شود؛ مانند لورت 2 سولفات. در شکل زیر می توانید ساختمان مولکولی سدیم لوریل اتر سولفات  را مشاهده کنید:

سدیم لوریل اتر سولفات با اتوکسیله کردن دودسیل الکل تولید می شود. اتوکسیلات حاصل به استر سولفوریک اسید تبدیل شده و سپس با سود واکنش داده و تبدیل به نمک سدیم می شود. سدیم لوریل سولفات که گاهی به آن سدیم دودسیل سولفات sodium dodecyl sulfate (به اختصار SDS) هم گفته می شود، در فرآیند مشابهی تولید می شود که در آن مرحله اتوکسیلاسیون انجام نمی شود. در برخی از محصولات سدیم دودسیل سولفات یا آمونیم لوریل سولفات گاهی جایگزین تگزاپون یا همان سدیم لوریل اتر سولفات می شوند.

تگزاپون دارای خاصیت کف زایی فراوانی است و کف آن سبک بوده و در آب های سخت و معمولی با کف فراوان حل میشود این ماده با سایر افزودنی ها سازگار است و بدون نیاز به دما دهی و هم زدن دور بالا با افزودن مواد دیگر بسته به فرمولاسیون به نتیجه مطلوب میرسد.

تگزاپون به دو صورت صدفی و معمولی در بازار یافت می شود که از نوع صدفی آن که دارای درصد خلوص پایین تری است به منظور تولید محصولات مات و صدفی مانند شامپوی سر یا مایع دستشویی استفاده می شود. نوع معمولی که گاهی به آن N70 نیز گفته می شود دارای درصد خلوصی معادل ۷۰ درصد وزنی می باشد. از این نوع تگزاپون که به شکل خمیر بسیار ویسکوز است در تولید مایعات شوینده ی شفاف استفاده می شود. این ماده در اختلاط با آب بسیار سخت حل شده و در ابتدا ویسکوزیته ی آن بسیار بالا می رود که اصطلاحا می گویند می بندد. این ماده با تری اتانول آمین رقیقتر می شود.

از تگزاپون تقریبا در تولید اکثر شوینده ها از خمیر دندان گرفته تا شامپوی کارواش استفاده می شود. آزمایش های سازمان غذا و داروی ایالات متحده FDA نشان داده است که استفاده از این ماده برای مصرف کننده خطری ندارد. اداره بهداشت و دپارتمان صنایع شیمیایی استرالیا اعلام کرده اند که این ماده با DNA واکنش نمی دهد. اما باید توجه داشت که مانند سایر دترجنت ها سدیم لوریل اتر سولفات هم باعث تحریک پوست و سوزش شدید چشم می شود. مهم‌ترین تأثیر سدیم لوریل اتر سولفات و سایر مشتقات این است که باعث شکسته شدن محافظ رطوبتی پوست می‌گردد و به دیگر مواد شیمیایی اجازه می‌دهد تا به راحتی به زیرپوست نفوذ کند.

تقلب هایی که فروشندگان غیر معتبر در فروش تگزاپون انجام می دهند این است که با افزودن مقداری الکل و مواد دیگر درصد خلوص آن را کاهش می دهند و به جای تگزاپون N70 بفروش می رسانند. یا گاهی تگزاپون تاریخ مصرف گذشته را با تگزاپون مرغوب مخلوط کرده و به فروش می رسانند.تگزاپون باید حالتی مثل یک خمیر نسبتا شفاف و یک دست را داشته باشد. در شکل زیر یک نمونه تگزاپون نامرغوب را ملاحظه می فرمایید.

سدیم لوریل سولفات چیست ؟

مشخصات محصول سدیم لوریل سولفات :

• نام شیمیایی :سدیم لوریل سولفات ، SLS.

• اسامی مترادف با سدیم لوریل سولفات : اس ال اس ، سدیم مونو دو دسیل سولفات، سدیم لاریل سولفات، سدیم مونو لاریل سولفات، سدیم دودکاتو سولفات، sodium laurylether Sulfate.

• فرمول شیمیایی : NaC12H25SO4.

• گرید محصول : 1. سدیم لوریل سولفات صنعتی 2. سدیم لوریل سولفات آزمایشگاهی.

تعریف سدیم لوریل سولفات

سولفات لاریل سدیم به اختصار SLS با فرمول NaC12H25SO4 یا سدیم دودسیل سولفات SDS یا ماده نزدیک به آن سولفات لوریل سدیم یا سولفات لاریل اتر سدیم ( سدیم لوریل اتر سولفات) sodium laurylether sulfate به اختصار SLES رایج ترین سولفات های سطح فعال آنیونی (مواد فعال سطحی آنیونی) از پاک کننده های سنتزی با قدرت زیاد و به طور دقیق تر جزو سورفاکتنتها (مواد فعال سطحی یا مواد موثر) می باشد.

موارد مصرف و کاربرد سدیم لوریل سولفات

1. این ماده یک ترکیب شیمیایی امولسیون کننده ، پف دهنده ، تسریع کننده انحلال و کف کنندگی است که از آن در صنایع شویندگی ، دترژنت ها یا مواد غذایی استفاده می شود و مواد فعال کننده سطحی آنیونی در تولید شامپو می باشد.

2. در اکثر مواد تجاری شوینده ها مثل مایع ظرفشویی و پاک کننده های صنعتی ( کارواش و کف شورها و برطرف کننده روغن) و در بیش از 90% مواد بهداشتی و پاک کننده بدن و سر از قبیل خمیر دندان، صابون، شامپو، کرم و لوسیون چه به صورت مایع یا غیر مایع جهت زدودن چربی به عنوان ماده کف کننده و پاک کننده و امولسیون کننده مواد چسبنده بکار می رود و جز مواد اولیه آرایشی و دارویی است.

3. این ماده موجب شکسته شدن سد رطوبتی پوست شده و خود به راحتی در پوست نفوذ می نماید و به دیگر مواد شیمیایی نیز اجازه می دهد تا به راحتی نفوذ کنند. ضمن ترکیب با سایر مواد شیمیایی جزو مواد خطرناک و سرطانزای پوستی است که همچنین می تواند باعث ریزش مو شود.

گاهی اوقات SLES یا SLS با برچسب برگرفته از نارگیل یا مشتقات طبیعی نارگیل ارائه می گردد و دارا بودن کد تجاری و تصویب استاندارد ملی و با وجود درستی مساله طبیعی بودن ، باعث گمراهی می گردد. علت فروش این مواد در بازار، ضمن عدم آگاهی، اشتیاق افراد و مشتری ها به این مواد است که علاقه کاذب خاصی به میزان کف کنندگی دارند.

بسته بندی سدیم لوریل سولفات

سدیم لوریل سولفات در بشکه های 20 و 25 کیلوگرمی موجود می باشد.

مروری بر اثرات سدیم لوریل سولفات :

سدیم لوریل سولفات که به سدیم دو دسیل سولفات نیز معروف است ، یک سورفکتانت آنیونی است و یکی از رایج ترین ترکیبات شیمیایی است که در صابون های کارواش، پاک کننده های کف گاراژ و چربی زداها موتور ماشین استفاده می شود. شگفت آور است که این ترکیب در شامپوها ، صابون ها و خمیر دندان نیز یافت می شود. سورفکتانت های آنیونی مهم ترین رده سورفکتانت ها هستند که در پاک کننده های خانگی ، شخصی و صنعتی استفاده می شوند. این ترکیبات به خاطر تواناییشان در حل کردن چربی ها و روغن، پایین آوردن فشار سطحی محلول های آبی یا از میکروامولسیون ها کاربرد دارد. با وجود این سدیم لوریل سولفات دارای اثرات مضری بر چشم ها، پوست، بافت مخاطی و احتمالا حتی اندام هایی مانند مغز، قلب، طحال و کبد می باشند.

اثرات سدیم لوریل سولفات بر چشم : سدیم لوریل با روش ها و از طریق مختلف دارای اثرات مضر بر چشم می باشد. یکی از اثرات سمی این ترکیب بر چشم ها ست که باعث می شود زمان ترمیم بافت پوششی قرنیه طولانی تر شود. مطالعات نشان می دهند که سدیم لوریل سولفات هم از نظر مکانیکی و هم از نظر شیمیایی باعث ایجاد زخم های قرنیه می شود. این ترکیب بهبود بافت پوششی قرنیه را به 8 تا 10 روز می رساند به عبارتی ترمیم زخم را کند و در مقایسه با شرایط طبیعی 2 روز دیرتر بهبود می یابد. در صورتی که قرنیه به طور مناسب درمان نشود، تخریب بافت و عفونت از آن را در پی خواهد داشت.

بسیاری از تغییرات در چشم بازتابی از تخریب پروتئین هاستو در صورت استفاده طولانی مدت بسیاری از محصولات حاوی سدیم لوریل سولفاتامکان دارد باعث کاتاراکت یا کدورت قرنیه شود. مطالعه ای که بر روی سلول های جنینی شبکیه چشم جوجه انجام شده است نشان می دهد که سدیم لوریل سولفات از رشد اکسون هایی که در نهایت شبکیه چشم را تشکیل می دهند به طور کامل جلوگیری می کند. سدیم لوریل سولفات می تواند برای چشم بزرگسالان و جوانان مضر باشد و لذا باید استفاده از آن در شامپو و صابون اجتناب شود.

آسیب به پوست : سدیم لوریل سولفات و سایر سورفکتانت های آنیونی به طور وسیعی بافت پوششی پوست انسان را دچار تخریش و آسیب می کند. در حقیقت بیشتر واکنش های مضر پوست در اثر فرآورده های بهداشتی به خاطر سورفکتانت ها موجود در آنهاست. این ترکیب همچنین دارای خواص تخریشی است که اغلب این ترکیب را در مطالعات بالینی به طور عمدی برای تخریش پوست استفاده می کنند.

در مطالعه ای که با هدف مشخص کردن تفاوت در تخریش از نظر جنس و نژاد انجام شد، میزان از دست دادن بخار آب از طریق پوست در اثر سدیم لوریل سولفات به عنوان یک روش مفید در ارزیابی اثرات تخریبی سدیم لوریل سولفات در بسیاری از افراد به صورت واکنش های آلرژیک تظاهر پیدا می کند. در مطالعه ای که بر روی 242 نفر بیمار مبتلا به درماتیت اگزمایی صورت گرفت، واکنش های آلرژیک زیادی نسبت به سدیم لوریل سولفات مشاهده گردید . تماس مکرر با سدیم لوریل سولفات باعث درماتیت تماسی تخریشی می گردد و باعث شده است این بیماری به یک بیماری شایع در محل کار تبدیل گردد. تحقیقات نشان می دهد که سدیم لوریل سولفات پیوستگی کلی پوست را تا حدی زیادی دچار آسیب می کند. دانشمندان استفاده از پاک کننده های دیگر را که تاثیر کمتری بر پیوستگی کلی پوست دارند، توصیه نمی کنند.

آسیب به دهان : سدیم لوریل سولفات نه تنها لایه اپیدرم پوست را دچار آسیب می کند، بلکه برای مخاط دهانی بی نهایت مضر است. این امر از این جهت مهم است که این ترکیب اغلب در خمیر دندان ها استفاده می شود.

مطالعات نشان می دهد که سدیم لوریل سولفات یک ترکیب مضر برای بافت های دهانی است. بسیاری از افرادی که از بیماری های مخاطی دهان رنج می برند تا حد زیادی به خاطر وجود سدیم لوریل سولفات در خمیر دندان و ترکیباتی است که استفاده می کنند. سدیم لوریل سولفات به طور قطع بیماری های مخاطی دهان را تشدید خواهد کرد.

مطالعات دو سویه کور نشان می دهد که اثرات تخریبی بر پروتئین ها در اثر سدیم لوریل سولفات در موسین دهان باعث افزایش بروز زخم های آفتی راجعه می شود. سایر مطالعات و تحقیقات نشان می دهد که افراد مبتلا به کم کاری غدد براقی باید از سیگار کشیدن و استفاده از خمیر دندان های حاویسدیم لوریل سولفات اجتناب کنند.